Esiri Erheriene-Essi, The Voyagers, 2019, Prix de Rome 2019
By Roos van der Lint
De kunstenaars die genomineerd zijn voor de Prix de Rome 2019 zijn niet anders te omschrijven dan als genereus: met hun werk geven ze een podium aan anderen, aan hen die vaak niet worden gezien, omdat ze tot een minderheid behoren, of juist omdat ze met zo veel zijn, en daarom niet worden gehoord. De kunstenaars zoeken ze op, in een archief of in het echt, bekijken ze eens goed, van dichtbij of van een afstandje, en brengen hun verhalen voor het voetlicht; de emoties uitvergroot, het drukken van de geschiedenis invoelbaar gemaakt.
Aan de basis van de schilderijen van Esiri Erheriene-Essi bijvoorbeeld, kunstenaar uit Londen, ligt een verzameling analoge familiefoto’s van zwarte families uit de periode 1950-1980. Op een schilderij, vierkant van formaat, zien we een gezin zitten in het karretje van een zweefmolen, gedrieën op een krap bankje, ingeklemd door een beugel voor hun eigen veiligheid. Alleen hun voeten bungelen vrij in de lucht. The Voyagers heet het, uit de serie The Inheritance (or Familiar Strangers). En het zijn vreemden voor ons, de mensen op Erheriene-Essi’s schilderijen die de wanden van twee zalen in het Stedelijk Museum vullen, maar ‘bekende vreemden’, want wat ze zoal doen komt ons bekend voor. Hun levens draaien om ons heen, alsof we in het midden van een carrousel staan.
De Prix de Rome voor beeldende kunst is een prijs bestaande uit een geldbedrag en een werkperiode in Rome bestemd voor kunstenaars onder de veertig jaar, die actief zijn in Nederland. De Prix van dit jaar is een verzorgde editie zowel wat betreft informatievoorziening, met mooie introductiefilms, als de kunst, technisch perfect uitgevoerd. Het duo Sander Breure & Witte van Hulzen maakte met Accidents Waiting to Happen een poëtisch werk dat geheel in lijn ligt met eerder werk, waarmee het minder spannend is, maar niet minder slim en gelaagd, een combinatie van installatie, sculptuur, video en performance. Vertrekpunt is het idee dat een ziekenhuis lijkt op een museum (witte muren, ieder zijn rol), en kijk, daar zijn wij, de mens, onderhevig aan een script. Het conceptueelste werk van deze bijzonder ‘toegankelijke’ editie van de Prix de Rome komt van Femke Herregraven, over de wateraaphypothese, met een geluidscompositie en een zoetwatermossel, strak, glimmend en weerbarstig, kunst op het randje van design.
Rory Pilgrim tot slot is de kunstenaar waar amper een label op te plakken is. In een donkere zaal draait zijn nieuwe video van bijna een uur op een scherm dat aan twee kanten te bekijken is. De beelden doen denken aan foto’s van Ryan McGinley: jonge mensen in een broeierig Amerikaans landschap, Indian summer, beelden waarin je zo zou willen wonen. Alleen zijn de jongeren voor de camera van Pilgrim klimaatactivisten en vertellen ze over hun echte leven, over jeugd en toekomst, over de betekenis van thuis zijn, en komen ook daklozen uit de gemeenschap aan het woord. De jeugd dartelt door het landschap, langs de oever van een stromende rivier, er klinkt prachtige muziek, ze zijn vrij maar niet onbezorgd.
Prix de Rome 2019, t/m 22 maart in het Stedelijk Museum in Amsterdam, stedelijk.nl. De winnaar wordt op 31 oktober bekendgemaakt
